تابلو برق صنعتی در صنایع تولیدی و کارخانجات نقش بسیار مهم و حیاتی را ایفا می‌کند. تابلو برق باعث نظم و ارتباط صحیح میان اجزای یک سیستم برقی می‌شود. ضمن اینکه باعث ایجاد ایمنی در محیط کار نیز می‌شود.
تابلو برق صنعتی در مکان‌هایی همچون ایستگاه‌های توزیع، ایستگاه‌های برق، ایستگاه‌های مبدل، ساختمان‌های تجاری و سازمانی، کارخانه‌های صنعتی، پالایشگاه‌ها و… مورد استفاده قرار می‌گیرند. با درنظر داشتن اینکه کاربرد و استفاده از تابلو برق در صنعت بسیار گسترده است، لازم است که مدیران و مهندسین برق فعال در عرصه‌ی صنعت آشنایی کافی با این تابلوها را داشته باشند.
قبل از اینکه به معرفی انواع تابلوهای برق صنعتی و تجهیزات مورد استفاده در آنها بپردازیم، بهتر است در ابتدا توضیحی در مورد اینکه اصلاً آنها چه هستند بدهیم تابلوهای برق صنعتی شامل محفظه‌ای معمولاً فلزی هستند که تجهیزات و قطعات مربوط به کنترل برق درون آنها نصب می‌شود. این تجهیزات و قطعات داخلی، بنا به کاربرد تابلو برق می‌توانند متفاوت باشند همچنین از دیگر کاربردهای تابلو برق، محافظت افراد در مقابل برق‌گرفتگی است. ضمن اینکه از تجهیزات درونی خود نیز در برابر تأثیر عوامل محیطی محافظت می‌کند.
تابلو برق، تجهیزات الکتریکی یا الکترونیکی از قبیل سوئیچ‌ها، دستگیره‌ها و نمایشگرها را در ردیف‌های عایق‌بندی شده و به‌صورت منظم قرار می‌دهد تا کنترل، تعویض و تعمیر آنها توسط اپراتور به‌آسانی قابل انجام باشد دراین بین، ممکن است لازم باشد که برخی از تابلو برق های الکترونیکی ویژگی‌های خاصی از جمله تهویه مناسب برای کاهش دما، محافظت از اختلال فرکانس‌های رادیویی، یا قابلیت محافظت از تخلیه الکترواستاتیکی، را دارا باشند.
انواع تابلو برق
برای تقسیم بندی تابلو برق صنعتی باید به دسته بندی‌های گوناگونی توجه نماییم. در حالت کلی تابلو برق از منظرهای مختلفی تقسیم بندی می‌شود که در این بخش با آنها آشنا خواهیم شد.
انواع تابلو برق از نظر ساختار
تابلو برق‌ها ساختارهای متفاوت و گوناگونی دارند که می‌توان آنها را از این نظر دسته بندی نمود:
تابلو برق Metal Enclosed
این نوع از تابلو برق دارای یک محفظه فلزی است که تمامی تجهیزات تابلو برق شامل کلیدها، ترانس‌های جریان و ولتاژ، لوازم اندازه گیری، شینه‌ها و … داخل آن قرار می‌گیرد.
تابلو برق Metal Clad
این نوع از تابلو برق، زیر مجموعه تابلو برق Metal Enclosedقرار می‌گیرد. ساختار این نوع از تابلو برق به این صورت است که دارای محفظه‌های مختلف به صورت جداگانه است و قطعات مختلف جدا از هم قرار می‌گیرند. این کار به این دلیل انجام می‌شود که در صورت ایجاد خطا در یکی از قطعات و محفظه‌ها، سایر قطعات دچار آسیب نشوند.
تابلو برق Compartment Type
این نوع از تابلو برق نیز زیر مجموعه تابلو برق Metal Enclosed قرار می‌گیرد. ساختار این نوع، مخالف مدل قبلی است و به این صورت است که در آنها محفظه‌های قطعات به یکدیگر متصل هستند و از هم جدا ساخته نمی‌شوند.
تابلو برق کشویی یا Withdrawable
این تابلو برق از ایمنی بیشتری و همچنین سرویس راحت‌تری برخوردار است. به همین دلیل است که از تابلو برق کشویی جهت کنترل موتورها استفاده می‌شود.
تابلو برق رک (Rack)
این تابلو برق صنعتی به صورت قفسه ساخته می‌شود و انواع محفظه‌های کنترل، مخابراتی، اندازه گیری و الکترونیکی بر روی تابلو برق رک قرار می‌گیرد.
تابلو برق Swing
تابلو برق Swing تقریبا مانند مدل رک می‌باشد و به همین دلیل آن را از نوع رک می‌دانند. این نوع از تابلو برق دارای درب شیشه‌ای متحرک می‌باشد که دلیل قیمت بالای آن است. در تابلو برق Swing می‌توان پشت تمامی تجهیزات را مشاهده نمود و این دلیلی است برای راحتی استفاده از آنها.
انواع تابلو برق از نظر محل نصب
محل نصب تابلو برق صنعتی یکی از مهم‌ترین فاکتورهای تاثیرگذار بر کارایی تابلو برق است. این موضوع می‌تواند حتی روی نحوه ساخت تابلو برق نیز تاثیر بگذارد. تابلو برق‌ها از نظر محل نصب به دو دسته کلی تقسیم می‌شوند:
تابلو برق داخلی یا Indoor
این نوع از تابلو برق در محیط‌های بسته مانند داخل سالن، سوله، کارگاه و … نصب می‌شود و در این مکان‌ها کاربرد دارد.
تابلو برق فضای باز یا Outdoor
این تابلو برق‌ها به صورتی خاص طراحی شده‌اند و این طراحی خاص آنها را برای نصب در محیط باز آماده و مهیا می‌نماید.
انواع تابلو برق از نظر ولتاژ
تابلو برق صنعتی از نظر ولتاژ به سه دسته اصلی تقسیم می‌شوند:
- تابلو برق ولتاژ پایین یا LV
- تابلو برق ولتاژ متوسط یا MV
- تابلو برق ولتاژ قوی یا HV
تابلو برق یکی از تجهیزات اصلی و ضروری برای کنترل، بررسی و تورزیع انرژی برق در مدار است. این دستگاه دارای انواع مختلفی است و بسته به احتیاج خود می توانید یکی از مدل های آن را انتخاب کنید. هدف از خرید این دستگاه در ساده ترین شکل آن برای کنترل توزیع برق در یک ساختمان مسکونی است. همچنین خرید تابلو برق به دلیل اهمیت بالای این دستگاه و وظیفه حساسی که برعهده دارد بسیار مهم است، به همین دلیل در زمان انتخاب این وسیله باید معیارهای مختلفی را برای این کار در نظر بگیرید تا از این طریق بهترین مدل مورد نظر بر اساس احتیاج خود را خریداری کنید.
معیارهای اصلی خرید تابلو برق
همان طور که گفتیم برای انتخاب و خرید تابلو برق باید به معیارهای خاصی توجه کنید تا انتخاب درستی را در این باره انجام دهید. در حالت کلی حتما به معیارهای ذکر شده در پایین توجه کنید تا خرید خوبی را داشته باشید، این معیارها عبارتند از:
- مدل تابلو برق که می تواند شامل مدل های ایستاده، دیواری، روکار، توکار، جعبه ای، رک و غیره باشد.
- حداکثر مقدار ولتاژ و جریان مورد نظر تابلو برق را انتخاب کنید.
- جنس تابلو برق را انتخاب کنید که می توانید از بین مدل های فلزی، استیل، آلومینیومی، پلاستیکی و غیره باشد.
- مکان نصب تابلو بر اساس درونی یا بیرونی را تعیین کنید.
- استاندارهای مورد استفاده برای محافظت از دستگاه را بررسی کنید.
- وجود یا عدم وجود ویژگی های مختلف مثل ضد آب و ضد گرد و خاک را بررسی کنید.
- ثابت یا کشویی بودن ساختار دستگاه را چک کنید.
- امکان توسعه و تطبیق پذیری دستگاه با امکانات جدید را چک کنید.
- به برند تولید کننده تابلو برق دقت کنید.
دلایل مهمی که نباید تابلو برق بی کیفیت و ارزان را خریداری کنیم؟
در نظر بگیرید که صرفا به خاطر قیمت پایین تابلو برق در یک شرکت ایکس اقدام به خرید این دستگاه کنید و به معیارهای اصلی خرید تابلو برق توجه نکنید و فقط بر اساس قیمت پایین انتخاب خود را انجام دهید در این مواقع به نظرتان چه اتفاقی ممکن است بیفتد؟ برای جواب این سوال باید بگوییم که با احتمال بالا دستگاهی که خریداری کرده اید یا تجهیزات کنترلی موبوط به آن در معرض آسیب های جدی و خطرناک قرار بگیرند، چرا که تابلو برق یک دستگاه الکتریکی است و به همین دلیل باید در مقابل نوسان های جریان و ولتاژ از مقاومت بالایی برخوردار باشند و روش های قطع جریان پیشرفته ای را داشته باشد.
از مهم ترین آسیب ها و خطرات استفاده از تابلو برق بی کیفیت می توان به موارد زیر اشاره کرد:
- ایجاد خطاهای سیستمی زیاد و مختلف
- اندازه گرفتن ولتاژ و جریان غلط
- آسیب دیدن قطعات داخلی و رخ دادن اضافه بار
- آسیب دیدن لوازمی الکترونیکی و الکتریکی که با کمک تابلو برق کنترل می شوند.
- ایجاد آتش سوزی در دستگاه
قیمت تابلو برق
فاکتورهای مختلفی برای خرید تابلو برق وجود دارد که از مهم ترین آن ها می توان به فاکتور قیمت اشاره کرد. قیمت تابلو برق جزو اولین و مهم ترین موارد در خرید تابلو برق است که افراد در وهله اول به آن توجه می کنند. قیمت تابلو برق نیز به خودی خود بسته به مسائل مختلف می تواند تحت تاثیر قرار بگیرد. برای مثال مدل های تابلو برق براساس تفاوتی که در ویژگی ها و خصوصیاتی که دارند دارای قیمت های مختلفی هستند و در زمان خرید حتما به این مسئله توجه کنید. همچنین لازم به ذکر است که مدل تابلو برق فقط یکی از معیارهایی است که بر روی قیمت تابلو برق تاثیر می گذارند، در ادامه مهم ترین مواردی که بر روی قیمت تابلو برق اثر می گذارند را معرفی خواهیم کرد.
پارامتر‌های اثر گذار بر روی قیمت تابلو برق
- نوع طراحی و استاندارد مورد استفاده در آن
- جنس دستگاه
- محل مورد نظر بر روی نصب
- کیفیت سیم کشی
- مدل تابلو برق
- برند تولید کننده
- حداکثر ولتاژ
- کیفیت ولتاژ طراحی شده
- اندازه و ابعاد
- و غیره
عوامل تاثیر گذار بر روی قیمت تابلو برق
قیمت تابلوهای برق همان طور که گفتیم به عوامل متنوعی بستگی دارد. برای مثال قیمت تابلو برق پلاستیکی با قیمت آلومینیومی یا فلزی آن تفاوت زیادی دارد. همچنین هرکدام از این جنس های تابلو برق نیز بسته به ویژگی های قرار داده شده در آن ها ممکن است تفاوت قیمت داشته باشند. برای مثال تابلو برق های پلاستیکی از نوع ساده با نوع شفاف آن دارای قیمت های مختلفی هستند.
تابلو برق ها همچنین در مدل های متنوع مثل توکار ،روکار، ایستاده، دیواری، رک، محفظه و غیره طراحی می شوند که اندازه و مساحت متفاوتی را دارند و بسته به این موارد دارای قیمت های مختلفی هستند.
دلایل تفاوت قیمت تابلو برق
قیمت تابلو برق بر اساس شرایط و احتیاج خریدار می تواند دارای تنوع بالایی باشد که از مهم ترین مسائلی که باعث تفاوت قیمت تابلوهای برق با یکدیگر می شود می توان به موارد زیر اشاره کرد:
- نوع کاربری مورد نظر از نظر خریدار برای تابلو برق، برای مثال برای مصارف خانگی، صنعتی یا فنی
- نوع توزیع برق
- تعداد طبقات مورد نظر خریدار برای استفاده از تابلو برق
- تجهیزات مورد نظر برای ساخت تابلو برق
- نوع توزیع برق بر اساس دور ثابت یا متغیر
- خریدار خواهان مدل تابلو برق ساده است یا هوشمند
- نوع پنل توزیع بر اساس سه فاز یا تک فاز
- اندازه تابلو برق بر اساس بزرگ یا کوچک
- جنس تابلو برق بر اساس موارد مختلف
