گردشگری تاریخی که گردشگری میراث نیز نامیده می‌شود و به بازدید از موزه ها، مکان‌ها و ابنیه تاریخی می‌پردازد. این شیوه از گردشگری امروزه بخش عمده‌ای از صنعت توریسم را به خود اختصاص داده است. گردشگری تاریخی شامل آثارهای ملی و فرهنگی، ساختمان‌های تاریخی، مذهبی و مکان‌هایی است که در آنها یک اتفاق مهم تاریخی یا مذهبی رخ داده است.
فرهنگ شرقی قدمت بسیار زیادی دارد و به همین علت، موارد بسیاری از این قبیل را داراست. انواع معابد بودایی، مساجد اسلامی، کاخ‌ها و ساختمان‌های تاریخی، آرامگاه‌ها و مقبره‌ها، تپه‌ها و مکان‌های باستانی، اماکن مقدس مذهبی از جمله آن هستند. جذابیت این نوع از منابع گردشگری فرهنگی، به علت قدمت تاریخی یا ارزش مذهبی و ملی آن است. به طوری که حتی معرف یک ملت، یک قوم یا یک تمدن بسیار قدیمی هستند.
در واقع گردشگری تاریخی یکی از ابتدایی ترین گونه‌های گردشگری در جهان است. این فرایند ریشه در ذات انسان دارد، که همواره علاقمند به شناخت موارد جدیدتر و حتی شناخت بیشتر و دقیق تر گذشته و تاریخ نیاکان خود و سایر انسانها و سایر جوامع است. در جریان گردشگری تاریخی افراد سعی می‌نمایند تا با سفر نمودن و مشاهده حضوری و مستقیم خود هر آنچه را که طالب دیدارش هستند بدون واسطه و مستقیما مشاهده و لمس نمایند. در این مقاله گردشگری تاریخی تشریح شده است.
اهمیت گردشگری تاریخی
گردشگری تاریخی یکی از ابتدایی ترین گونه‌های گردشگری در جهان است. این فرایند ریشه در ذات انسان دارد، که همواره علاقمند به شناخت موارد جدیدتر و حتی شناخت بیشتر و دقیق تر گذشته و تاریخ نیاکان خود و سایر انسانها و سایر جوامع است.
در جریان گردشگری تاریخی افراد سعی می‌نمایند تا با سفر نمودن و مشاهده حضوری و مستقیم خود هر آنچه را که طالب دیدارش هستند بدون واسطه و مستقیما مشاهده و لمس نمایند. سفرنامه مارکوپولو ونیزی در قرن سیزدهم میلادی، سفرنامه ناصرخسرو قبادیانی در قرن پنجم هجری قمری، سفرنامه حاج سیاح در دوران قاجار و سفرنامه مادام ژان دیولافوا در دوران معاصر نمونه‌های بارزی از گردشگری‌های تاریخی دوران‌های مختلف هستند.
در جریان گردشگری تاریخی بازدیدکنندگان سایر سرزمین‌ها اعم از اینکه شهروندان همان کشور باشند یا کشورهای بیگانه، جهت گذراندن اوقات فراعت و به سبب علاقمندی که به آثار تاریخی سایر جوامع دارند، وارد سرزمین مقصد شده و در مدت زمان مشخص اقامت خود به بازدید از اماکن و جاذبه‌های تاریخی آن می‌پردازند. البته ممکن است که در کنار هدف اصلی گردش و بازدید از جاذبه‌های تاریخی مقصد، اهداف جنبی دیگری نیز همانند تجارت، زیارت، دیدار دوستان و یا جستجوی مورد خاصی نیز همراه باشد، اما در نهایت هدف غایی چنین سفرهایی مشاهده مستقیم اماکن، ابنیه و سایر آثار منقول و غیرمنقول سرزمین مقصد است که از دوران‌های گذشته به یادگار مانده است.
کشورهای مشهور به گردشگری تاریخی
هرچه یک کشوری قدمت بیشتری داشته باشد، تاریخ غنی آن نیز جذابیت بیشتری برای گردشگران خواهد داشت. معمولا کشورهایی که دارای جاذبه‌های تاریخی قابل‌توجهی هستند، در صدر لیست پربازدیدترین کشورها قرار می‌گیرند. البته آثار تاریخی تنها گردشگران خارجی را به‌سمت این مقاصد سوق نمی‌دهد، بلکه این موضوع درباره‌ی بازدیدکنندگان و افراد محلی نیز صادق است. در ادامه به برخی از بهترین کشورها برای اهداف گردشگری تاریخی اشاره خواهیم کرد:
ایتالیا
وقتی صحبت از تاریخ می‌شود، ایتالیا یکی از اولین کشورهایی است که به ذهنمان خطور می‌کند، چراکه این کشور از زمان‌های بسیار دور ارزش و اهمیت زیادی به اماکن تاریخی خود داده و از آسیب‌رسیدن به آنها جلوگیری کرده است. ایتالیا به‌دلیل حضور امپراتوری‌های بزرگ و بسیار مهمی مانند امپراتوری رم در تاریخ خود، دارای اماکن تاریخی بسیار زیادی است و هر ساله میزبان میلیون‌ها گردشگر قرار می‌گیرد.
ترکیه
ترکیه از دیگر کشورهایی است که به‌دلیل داشتن زیبایی‌های تاریخی، توجه تمام دنیا را به خود جلب می‌کند. استانبول با بسیاری از بناهای تاریخی و البته ارتقای چشم‌گیر بخش گردشگری خود به‌عنوان یکی از محبوب‌ترین مقاصد گردشگری تاریخی به شمار می‌رود.
مصر
مصر باستان یکی از تمدن‌هایی است که تاریخی‌ترین آثار باستانی جهان را از خود به یادگار گذاشته است که سابقه آن به عصر حجر باز می‌گردد. بنابراین، این کشور با مناطق باستانی بسیار چشم‌گیر خود یکی از بهترین مقاصد برای علاقه‌مندان به سفرهای تاریخی است.
پرو
پرو با وجود آنکه در دسته‌ی کشورهای توسعه‌یافته قرار ندارد، با آثار باستانی و اماکن تاریخی خود مقصد محبوبی برای علاقه‌مندان به تاریخ است.
اسپانیا
اسپانیا با داشتن شهرهایی چون بارسلونا، مادرید، سویا و گرانادا که دارای ساختمان‌های قدیمی، مکان‌های تاریخی و موزه‌های بسیاری هستند، یک مقصد فوق‌العاده برای علاقه‌مندان به تاریخ و فرهنگ است.
فرانسه
فرانسه از جمله کشورهایی است که به‌دلیل زیبایی‌های تاریخی خود مشهور است. برج ایفل، کلیسای نوتردام و مونالیزا در موزه لوور تنها بخشی از آثار تاریخی این کشور به شمار می‌آیند.
ایران
ایران بیشتر به‌دلیل قدمت و فرهنگ غنی خود در میان گردشگران جهان شناخته شده است. قدمت برخی از جاذبه‌های تاریخی ایران به بیش از ۵۰۰۰ سال قبل بر می‌گردد. اماکن تاریخی و جاذبه‌های شگفت‌انگیز فرهنگی در ایران، همیشه مسافران سراسر جهان را مجذوب خود کرده است. به همین دلیل ایران یکی از بهترین مقاصد، برای گردشگری تاریخی به شمار می‌آید.
گردشگری تاریخی در دنیای امروز
آنچه که در گردشگری تاریخی امروز بیش از هر چیزی اهمیت دارد آن است که این شاخه‌ی گردشگری تنها محدود به بازدید از موزه‌ها یا تماشای فیلم‌های آموزشی تاریخی نیست، بلکه این روزها راه‌های بیشتری برای کشف فرهنگ و میراث تاریخی یک منطقه وجود دارد. امروزه سعی بر این است که در مکان‌های گردشگری تعامل بیشتری با گردشگران برقرار شود. به‌عنوان مثال، گردشگران تاریخی امروز دیگر خود را به بازدید از یک گالری هنری محدود نمی‌کنند، بلکه سعی می‌کنند تاریخ یک منطقه را از طریق پیاده‌روی در آن، گشت‌و‌گذار در بازارهای محلی و خرید سوغاتی و ده‌ها فعالیت دیگر کشف کنند.
خلاصه و جمع‌بندی
یکی از راه‌های دستیابی به فرهنگ صحیح آشنا شدن مردم جهان با میراث فرهنگی و تاریخی یکدیگر و از طریق آن، دست یافتن به تفاهم بین‌المللی است. صنعت گردشگری یکی از ابزارهایی است که می‌تواند زمینه این آشنایی را فراهم آورد. بنابراین آنچه با عنوان میراث فرهنگی به شمار می‌آید متعلق به یک جامعه نیست. بلکه تعلق به همه جوامع بشری دارد. این شیوه از گردشگری با گردشگری سیاه و گردشگری مذهبی شباهت‌های زیادی دارد.
چشم‌اندازهای طبیعی، شهرهای قدیمی و بناهای تاریخی موجود در آنها یا اماکن باستانی دیگر از چنان جاذبه هایی برخوردارند که گردشگران را به سوی خود جلب می‌کنند. از این رو امروزه با توجه به حاکمیت سیستم اقتصاد آزاد عمومی در امر محافظت از بناهای تاریخی و بافت قدیمی آن قسمت از شهر‌ها که دارای ارزش‌های فرهنگی و توریستی هستند، اهمیت زیادی دارند. گردشگری مبتنی بر میراث تاریخی عبارت است از: بازدید از موزه‌ها، بناهای تاریخی و باستانی، قصرها، یادمان‌های تاریخی، بناهای مذهبی، معماری سنتی، محل‌های مرتبط با وقایع و شخصیت‌های مهم تاریخی و گورستان‌های قدیمی.
گردشگران فراوانی هستند که می‌خواهند در مورد افراد معروف و مهم و مکان هایی که در آنجا بزرگ شده اند با تأکید بر درک آنها از تاریخ، بیشتر یاد بگیرند و بدانند. اغلب پژوهشگران معتقدند که باور و اعتقاد ملی به نقش مثبت برنامه گردشگری میراث برای محافظت آثار تاریخی، نقطه شروع مناسبی جهت درک اغلب توصیفات و ویژگی‌های گردشگری میراثی است. برنامه‌های گردشگری میراثی، موجب رشد و توسعه راهبردی، آموزش و حمایت و طرفداری و درنتیجه نجات مکان‌های باستانی و تاریخی و احیای مجدد جوامع می‌شوند.
