کویر ورزنه یکی از جاهای دیدنی ورزنه و از جاذبه‌های گردشگری طبیعی استان اصفهان است که فاصله چندانی با تهران ندارد. این منطقه گردشگری دارای بزرگ‌ترین سایت تفریحی کویر در ایران است که به تازگی بخش‌هایی از آن مثل موتورهای چهارچرخ یک نفره و دو نفره، زیپ لاین، سافاری، شتر سواری، رستوران، شربت خانه، کمپینگ و پاراگلایدر افتتاح شده‌اند.
کویر گردی، یکی از لذت‌بخش‌ترین فعالیت‌های گردشگری در ایران است. کشور ایران به دلیل موقعیت جغرافیایی منحصربه‌فرد به «سرزمین چهار فصل» شهرت دارد و کویرها در کنار جنگل‌ها، آبشارها، دریاها، چشمه‌ها و دریاچه‌ها از زیباترین جلوه‌های طبیعت در ایران هستند. با شروع فصل سرما، مناطقی مانند کویرها که در طول فصل تابستان با گرمای سخت و طاقت‌فرسا، غیر قابل بازدید هستند، تبدیل به جاذبه‌هایی پرطرفدار و دلچسب می‌شوند که هر سال، میزبان هزاران گردشگر ایرانی و خارجی هستند.
کویر ورزنه مکانی مناسب برای کویرنوردی و راه رفتن روی ماسه‌های داغ، تفریح در بزرگ‌ترین سایت تفریحی کویر ایران، بازدید از جاذبه‌های طبیعی و تاریخی شهر گردشگری ورزنه و تالاب بین‌المللی گاوخونی و همچنین تماشای پوشش گیاهی و جانوری بی‌نظیر کویری به شمار می‌آید. در ادامه با ما همراه باشید تا اطلاعات جامعی از کویر ورزنه را در اختیار شما قرار دهیم.
کویر ورزنه کجاست؟
کویر ورزنه در نزدیکی شهر ورزنه در بخش شرقی استان اصفهان در ۱۱۷ کیلومتری شهر اصفهان و ۱۵۰ کیلومتری غرب یزد قرار دارد و وسعت آن، حدود ۱۷ هزار هکتار است. این کویر با شهر ورزنه حدود ۱۰ کیلومتر فاصله دارد و در جنوب غربی تالاب بین‌المللی گاوخونی واقع شده است.
مشخصه‌ای که این کویر را از دیگر کویرهای ایران متمایز می‌کند، وزش بادهای متفاوت است که فرم‌هایی دیدنی و خارق‌العاده همچون تپه‌های ماسه‌ای طولی، هلالی و هرم‌های ماسه‌ای را به‌وجود می‌آورد که در بلندترین نقاط، ارتفاع آن‌ها به ۱۰۰ متر نیز می‌رسد. طول تلماسه‌ها حدود ۴۵ کیلومتر و عرض آن‌ها از ۱۰ کیلومتر در نزدیک ورزنه تا یک کیلومتر در خارای جرقویه متفاوت است.
کویر ورزنه از شمال با شهرستان ورزنه و رودخانه زاینده رود، از شرق با تالاب گاوخونی، از جنوب با حسن آباد و از غرب با محور مواصلاتی ورزنه به حسن آباد، احاطه می‌شود.
بیابان خارا یا کویر ورزنه اصفهان؟
در گذشته کل این منطقه با عنوان «بیابان خارا» مشهور بود، زیرا ریگزارها زیر مجموعه مناطق بیابانی قرار دارند؛ اما در حال حاضر این منطقه را به دلیل تفاوت‌های آشکار به دو بخش مجزا تقسیم می‌کنند: کویر ورزنه در نزدیکی شهر ورزنه و بیابان خارا در نزدیکی روستای خارا. بیشتر تپه‌های بیابان خارا که در انتهای کویر و حدود ۳۰ کیلومتر دورتر از کویر ورزنه است، سست هستند و مکان خوبی برای کویرگردی و تفریحات کویری به شمار نمی‌آیند. این بخش از بیابان دارای امکانات گردشگری نیست و کمتر کسی به سراغ بازدید از آن می‌رود.
کویر ورزنه در نزدیکی شهر ورزنه قرار دارد و نام خود را از این شهر گرفته است. رمل‌ها و تپه‌های تماشایی و منحصربه‌فرد این کویر در کنار بزرگ‌ترین سایت تفریحی کویری ایران، کویر ورزنه را تبدیل به یکی از مشهورترین و پرطرفدارترین کویرهای ایران کرده‌اند. کویر ورزنه را با نام کویر حسن آباد نیز می‌شناسند و دلیل این نامگذاری، دسترسی به کویر ورزنه از جاده حسن آباد است؛ روستایی که در نزدیکی کویر قرار دارد.
پوشش گیاهی کویر ورزنه
پوشش غنی گیاهی و جانوری به دلیل نزدیکی به تالاب گاوخونی، یکی از مشخصه‌های بارز و مهم کویر ورزنه است. گیاهان مختلفی در کویر ورزنه دیده می‌شوند که در ادامه به معرفی برخی از آن‌ها خواهیم پرداخت.
گیاه اسکنبیل (Calligonum): گیاه اسکنبیل در شهرهای مختلف ایران همچون خور و بیابانک، نایین، کرمان، کویر مرکزی، ریگ جن، دامغان، سیستان و بلوچستان، کرج و آذربایجان دیده می‌شود و از تیره علف‌های هفت بند (Polygonaccae) است. در زبان عربی، این گیاهان را با نام «بطباط» می‌شناسند. رویش این گیاه از ماه اسفند آغاز می‌شود و تا اواسط فروردین ادامه دارد. این گیاه زیبا با گل‌های ریز و سفیدرنگ، از فروردین تا اواخر اردیبهشت در تماشایی‌ترین حالت خود است.
تاغ‌ها (Haloxylon): تاغ‌ها درختچه‌هایی از تیره تاج خروسان هستند که در برابر گرما و خشکی، گیاهانی مقاوم به حساب می‌آیند. این گیاهان به دلیل دارا بودن سیستم ریشه‌ای بسیار گسترده، برای بیابان‌زدایی بسیار مناسب هستند.
نسی (Stipagrostis plumose): نسی در خاک‌های گچ‌دار و آهک‌دار می‌روید و از تیره گندمیان است. این گیاه که برای بیابان‌زدایی بسیار مفید است در اطراف ریشه خود، غلافی از شن دانه دارد که آن را در مواقع کم‌آبی مقاوم می‌سازد.
حیوانات کویر ورزنه
طبیعت بی‌نظیر کویر ورزنه، محیطی مناسب برای زندگی حیوانات زیبا و دوست‌داشتنی مختلف را فراهم می‌کند که متاسفانه در سال‌های اخیر با کم آب شدن تالاب گاوخونی و تغییرات منفی اکوسیستم منطقه در محدوده وسیعی از تالاب و اطراف آن، جمعیت آن‌ها، به‌خصوص پرندگان مهاجر، با کاهش چشمگیری روبه‌رو شده است. در ادامه شما را با شماری از حیوانات کمیاب و تماشایی کویر ورزنه آشنا خواهیم کرد.
روباه شنی (Vulpes rueppelli): جثه روباه شنی از روباه معمولی کوچکتر است و گوش‌های دراز آن در نگاه اول، توجه شما را به خود جلب خواهد کرد. کف پاهای این روباه، موهای بسیار بلندی دارد تا امکان حرکت راحت‌تر در شن‌ها را برای او فراهم کند. روباه شنی حیوانی شبگرد است و در بخش کویر مرکزی، استان فارس و خوزستان زندگی می‌کند.
پامسواکی (Jaculus): پامسواکی، نوعی موش با چشم‌های درشت و جثه و گوش‌های بزرگ است که درست مانند روباه شنی، کف پاهایی پر از مو دارد تا بتواند راحت در شن‌ها حرکت کند. پامسواکی موجودی شبگرد است؛ اما امکان دیدن آن در شب‌های مهتابی کمتر است.
سارگپه پا بلند (Long-legged buzzard): سارگپه پا بلند، یک نوع پرنده شکاری است که صدای آن شبیه به سارگپه معمولی است، با این تفاوت که صدای سارگپه پا بلند، کمی آرام‌تر است. این پرنده از پرنده‌های بومی ایران است که روی تک درخت یا زمین زندگی می‌کند و از حیوانات تحت حمایت محیط زیست به شمار می‌آید.
شغال، خرگوش، گربه، شاهین، افعی شاخدار و مار شتری (شترمار) از دیگر حیواناتی هستند که در این کویر زندگی می‌کنند.
سایت کویر ورزنه
سایت تفریحی واحه با وسعت ۱۰۰ کیلومتر مربع، بزرگ‌ترین سایت تفریحی کویر در ایران است که در حال حاضر امکانات تفریحی بسیاری چون موتورهای چهارچرخ یک نفره و دو نفره، زیپ لاین، سافاری، شتر سواری، رستوران، شربت خانه، کمپینگ و پاراگلایدر را در اختیار گردشگران قرار می‌دهد.
امکانات بسیار دیگری از جمله رصدخانه مجهز، سالن کنسرت روباز با ظرفیت ۱۸۰۰ نفر، باغ درختان انار، سوئیت‌های مجلل برای اقامت مسافران، باشگاه تیراندازی، مجموعه آب‌درمانی، باشگاه هواپیمای تفریحی، پرواز با هواپیمای سبک و پینت بال نیز قرار است در فاز بعدی این مجموعه افتتاح شوند و در اختیار گردشگران قرار بگیرند.
اجرای موسیقی های محلی زنده، آتش‌بازی، اجرای حرکات نمایشی و مراسم‌هایی به مناسبت‌های مختلف از جمله سال نو و شب یلدا نیز از دیگر تفریحات این مجموعه هستند. در ادامه امکانات گردشگری و هزینه تفریح در سایت تفریحی ورزنه را در اختیار شما قرار خواهیم داد. توجه داشته باشید که قیمت‌های ذکر شده مربوط به آخرین به‌روز رسانی سایت تفریحی ورزنه در زمستان ۱۳۹۸ است و به‌روزرسانی‌های بعدی پس از کنترل شیوع بیماری همه‌گیر کرونا در سایت انجام خواهد شد.
جاذبه های توریستی و گردشگری ورزنه ، اجاره سوئیت و اقامتگاه سنتی در ورزنه
پل قدیمی ورزنه ، مسجدجامع ، رباط شاه‌عباسی ، کاروانسراها ، بادگیر های قدیمی ، آب انبارهای فراوان، برج کبوترخانه ، قلعه‌ها و آثاری از آسیاب‌های آبی ، از جاذبه های تاریخی ورزنه به‌شمار می‌روند؛ همچنین تپه های ماسه ای ، تالاب بین المللی گاوخونی ، کوه سیاه ، جنگل گز ، دریاچه نمک و بند شاخ کنار از جاذبه های طبیعی ورزنه هستند.
گاوچاه و آسیاب شتر از دیگر جاذبه های گردشگری ورزنه هستند که نمونه های احیا شده‌ی سنت های قدیمی ورزنه هستند.
یکی از ویژ‌گی‌های بارز ورزنه ، زنان و دختران چادر سفیدی هستند که به جای پوشیدن چادر سیاه متداول امروزی، بر اساس یک سنت کهن، در کوچه و خیابان چادری به رنگ کاملا سفید به سر می‌کنند.
